Publikacja inspiruje do krytycznego oglądu rzeczywistości edukacyjnej poprzez pryzmat składanych deklaracji i demaskowanych działań pozornych, obecnych na różnych piętrach funkcjonowania edukacji jako zarządzanego przez liczne agendy systemu. Chodzi o sprzyjanie czujnej, wnikliwej i wrażliwej na przejawy pozoru krytycznej obserwacji. Mamy więc tu do czynienia z pracą, która podejmuje problematykę ważną nie tylko ze względu na walory poznawcze, ale również ze względu na walory społeczne i praktyczne. Jej znaczenia można też upatrywać w inspirowaniu do badawczego penetrowania fenomenu deklaratywności i związanego z nią pozoru w edukacji. Fragment recenzji: Książka […] jest kierowana do krytycznego nauczyciela oraz do pedagogów zajmujących się teorią nauczania, społecznym funkcjonowaniem szkoły oraz zasadami przebudowy środowiska szkolnego, jego reformowaniem i doskonaleniem […] także do intelektualnych elit humanistycznych, realizujących politykę społeczną w państwie. Nawet ta ostatnia kategoria odbiorców książki jest szczególnie ważną grupą adresatów, bo głównym jej przesłaniem jest sztuka budowania i doskonalenia systemu szkolnego, budowania kapitału społecznego jako najważniejszego składnika rozwoju społecznego. […] Profesor Maria Dudzikowa jest ogromnie doświadczoną znawczynią problemów szkoły, klasy, dziecka i wie, co trzeba zrobić, aby szkoła nie funkcjonowała w świecie pozorów. Redaktorka pracy przy wsparciu swej młodszej koleżanki jest swoistą gwarancją jakości merytorycznej pracy. Trudno o bardziej kompetentną osobę w zakresie organizacji i funkcjonowania szkoły, idei jej nauczania i wychowania niż profesor Maria Dudzikowa. (Prof. dr hab. Tadeusz Pilch) Kilka słów o serii "Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki": Należy pamiętać, że jeśli chce się rozwiązać problem, to trzeba go nazwać. Reakcja na te problemy, a nawet antycypacja powinna być szybka. Najlepiej gdy jest rekcją nie na proces, lecz na jego symptom. To jest czas optymalnego reagowania. Seria wpisuje się właśnie w tę wersję prakseologii. Uwzględnia problemy edukacji i pedagogiki, choć związane są one ze sobą: pierwsze nawiązują do praktyki społecznej, drugie – do kwestii teoretycznych nurtujących naukę o wychowaniu. Nasza seria, ukazująca się pod patronatem KNP PAN, to książki akademickie (studia, monografie), których intencją jest „dopełnianie” i uaktualnianie podręczników. „Wsadzamy kij w mrowisko”, wywołujemy dyskusje, prowokujemy, próbujemy zaangażować czytelników w zmianę, docieramy nie tylko do akademików, ale również do szerszej sfery publicznej. Podejmując aktualne, palące, gorące problemy edukacji i pedagogiki zakładamy, iż seria stanowić będzie punkt wyjścia dyskusji, a także zachętę do nowych badań. Maria Dudzikowa, Henryka Kwiatkowska Z Wprowadzenia: Pozór, pozorowanie, działania pozorne – to pojęcia zakorzenione w języku publicystów i badaczy zjawisk społecznych. Niekiedy odnosi się wrażenie, że funkcjonują one w sferze publicznej jako klisze pojęciowe i być może dlatego coraz rzadziej, jeśli w ogóle, zastanawiamy się nad ich sensem, treścią, pierwotnym desygnatem, co niewątpliwie odbija się na poziomie analizy i interpretacji przywoływanego przez danego autora zjawiska. […] Palące problemy są pilne do zidentyfikowania. Brak reakcji, odroczenie jej czy zaniechanie wyrządza szkody daleko idące w skutkach. Do szczególnie palących problemów wartych głębszych analiz, aniżeli tylko odnotowywanie ich przez badaczy czy publicystów, należą niewątpliwie działania pozorne w edukacji, które nadal są obecne mimo transformacji ustrojowej w naszym kraju. Podejmujący te kwestie w zamieszczonych w tomie tekstach autorzy to zarówno znani teoretycy, jak i dydaktycy akademiccy (nie tylko pedagodzy, ale także poloniści, kulturoznawca, fizyk) i nauczyciele. Tom nasz może także zainteresować nauczycieli praktyków i działaczy oświatowych różnego szczebla, a także publicystów wypowiadających się w kwestiach edukacji. Można się spodziewać, że w wyniku lektury Czytelnik zechce stworzyć własną listę problemów, na które będzie szukał odpowiedzi, czy to w teoriach i badaniach empirycznych, czy to we własnej praktyce i codziennym życiu. Wstęp: Należy też zwrócić uwagę na to, że publikacja, przyjmując za punkt filozoficzne, socjologiczne i psychologiczne ujęcia problemu włącza pedagogikę w szeroki nurt dyskursu nad edukacją wraz z obecnymi w naszym życiu działaniami pozornymi. Ze względu na problematykę i sposób jej ujęcia, a także cele wpisuje się ona w rozwijane z dobrym skutkiem w pedagogice polskiej i zagranicznej krytyczne, emancypacyjne podejście do edukacji, zorientowane na zrozumienie niejawnych manipulacji. (Prof. dr hab. Stefan Mieszalski)